IRPH: ESPAINIAKO GOBERNUAK EUROPAR EPAITEGIEN AURREAN HITZA HARTU DU, BANKETXEEN ALDE EGITEKO

ESPAINIAR ERRESUMAK IDATZIZKO ONDORIOAK AURKEZTU DITU IRPHaren INGURUKO KASUAN, ETA BERE HIRITARREN INTERESEN AURKA EGIN DU

ESAN DU EZ DUELA ZENTZURIK IRPHaren INGURUKO INFORMAZIOA EMATEAK, HERRITARREK EZ BAITUTE ULERTUKO, ETA BANKETXEEK INDIZE HAU FEDE ONEZ APLIKATU ZUTELA

Donostia, 2018-10-18

Espainiako gobernuak IRPHaren inguruan Europar Batasuneko Justizia Epaitegiaren aurrean aurkeztu dituen argudioak eskuratu ditu IRPH Stop Gipuzkoak. Ikusi ahal izan dugunez, banketxeen alde egin du gobernuak, eta beraz maileguetarako indize honek kalteturiko hiritarren aurka.

Espainiako erresumaren izenean egindako idatzia Bartzelonako epaitegi batek helarazi dituen galdera batzuen ingurukoa da. Galdera horiek Ortiz eta Erauskinen Abogados Res bulegoaren laguntzaile den Bartzelonako Abogados Urbe bulegoak eginak dira. Europar Batasuneko Justizia Epaitegiari galdetu zaio ea Espainiako Auzitegi Gorenak 2017ko abenduaren 14ean ebatzi zuen epaiak, zeinaren arabera IRPHaren klausula gardentasun kontrol orotatik libre dagoen, Europako zuzenbidearekin bat egiten duen ala ez. Azpimarratzekoa da Espainiako Gorenaren epaiak berak bi boto partikular zituela, zeinak zalantzarik gabe adierazten zuten epaia zuzenbidearen aurkakoa dela.

Ohiko prozedurari jarraiki, Europar Batasuneko Justizia Epaitegiak aldeei, estatuei eta Europako Batzordeari euren idatzizko ondorioak eskatu zizkien, eta Espainiako erresumak banketxeen alde egiteko erantzun du, bere herritarren eskubideen aurka eginez.

Aurrez Europar Batasunak helarazi zituen ondorioak ezagutu ziren, Espainiako Auzitegi Gorenaren epaiaren aurkako jarrera erakutsi eta boto partikularrarekin bat egiten zutenak. Boto partikular horri buruz Europar Batasunak zioen azalpen zuzen eta oso argiak ematen dituela.

Espainiar estatuak, aldiz, Espainiako Auzitegi Gorenaren ondorioekin bat egiten duela adierazi du, Gorenaren barnean bertan adostasunik ez zela izan eta bi magistraturen boto partikularra egon zela aipatu ere egin gabe. Goreneko magistratu horien adostasunik ezaren aurrean, estatu espainiarrak banketxeen aldeko jarrera hartu du, eta Europan babestu du ez dagoela IRPH klausula gardena den ala ez aztertu beharrik. Gaineratu du indize hauen formulak emateak ez duela zentzurik, bataz besteko kontsumitzaileak ez baititu ulertuko.

Europako Epaitegiak IRPHaren kaltedunen alde egiten amaitzea ere aurreikusten du ordea estatu espainiarrak, eta kasu horretarako IRPHa baliogabetzearen ondorioek atzerako eraginik ez izatea eskatzen du, kalte ekonomiko oso larrien arriskuagatik. Gobernuak uste du beraz IRPHaren bitartez banketxeek lapurtu dutena dirutza handia dela, eta eskatzen du lapurreta frogatuko balitz hura etetea baina lapurturikoa itzuli beharrik ez izatea. Modu honetan gobernuak banketxeak lapurreta handiak egitera animatzen ditu. Izan ere, lapurturikoa ez legoke itzuli beharrik dirutza handia izan ezkero. Ez dirudi inolaz ere kaltea izan duten familien egoera ekonomikoak arduratzen duenik, ez eta familia horiek orain euren dirua berreskuratzeko aukera izateari inolako onurarik ikusten.

Eta gehitzen du, epaitegia banketxeengatik errukitu dadin edo, indize hau erabiltzen zuten banketxeek fede onez egiten zutela.

IRPH Stop Gipuzkoak uste du oso larria dela espainiar estatuak europar epaitegien aurrean bere hiritarren aurka egitea. Idatzia Espainiako Estatuak Europar Batasuneko Justizia Epaitegian duen Abokatutzak prestatu zuen 2018ko ekainaren 7an. Ordurako Pedro Sánchez zen dagoeneko gobernuko presidente, baina oraindik ez zuen Marco Aguiriano sozialista jarri Europar Batasunerako Estatu Idazkaritzaren buruan. Idazkaritza honen menpe dago idatzia prestatu dien erakundea. IRPH Stop Gipuzkoak PSOEren Espainiako gobernuari exijitzen dio Espainiako erresumak Europako Epaitegian hartu duen jarrera aldatu eta IRPHaren klausularen gardentasun beharra defendatu dezala. Eta gobernuak bere hiritarrak defendatu nahiko ez balitu, izan dadila behintzat inpartziala, eta ez dezala kasuaren bistan esku hartu, bista hori ez baita oraindik ospatu. IRPH Stop Gipuzkoak Espainiako Kongresuko talde parlamentarioekin kontaktuak abiatuko ditu hori lortze aldera ekimenak abian jartzeko.

EUROPAKO BATZORDEAK IRPHaren KALTEDUNEN ALDEKO ETA ESPAINIAKO AUZITEGI GORENAREN AURKAKO IRITZIA ERAKUTSI DU EUROPAR BATASUNEKO EPAITEGIAN

ABUSUZKO INDIZE HONEN AURKAKO EPAITEGIETAKO BORROKAN MUGARRI HISTORIKOA DA

Donostia, 2018-9-23

Europako Batzordeak, Europar Batasuneko Justizia Epaitegiari helarazi dizkion idatzizko ondorioetan, IRPH indize espainolaren kaltedunen aldeko jarrera erakutsi du, Espainiako Auzitegi Gorenaren epaiaren aurka eginaz.

Europako Batzordearen ondorioen idatzia IRPHaren aurkako epaitegietako borrokan mugarri oso garrantzitsua da, eta Maite Ortiz era José María Erauskin abokatuek eman dute ezagutzera. Batzordearen ondorioak Bartzelonako epaitegi batek helarazi dituen galdera batzuen ingurukoak dira. Galdera horiek Ortiz eta Erauskinen Abogados Res bulegoaren laguntzaile den Bartzelonako Abogados Urbe bulegoak eginak dira.

Europar Batasuneko Justizia Epaitegiari galdetu zaio ea Espainiako Auzitegi Gorenak 2017ko abenduaren 14ean ebatzi zuen epaiak, zeinaren arabera IRPHaren klausula gardentasun kontrol orotatik libre dagoen, Europako zuzenbidearekin bat egiten duen ala ez. Azpimarratzekoa da Espainiako Gorenaren epaiak berak bi boto partikular zituela, zeinak zalantzarik gabe adierazten zuten epaia zuzenbidearen aurkakoa dela.

Ohiko prozedurari jarraiki, Europar Batasuneko Justizia Epaitegiak aldeei, estatuei eta Europako Batzordeari euren idatzizko ondorioak eskatu zizkien, eta Batzordeak 40 orrialdeko idatziarekin erantzun du, Espainiako Auzitegi Gorenaren epaiaren aurkako jarrera erakutsiz eta boto partikularrarekin bat eginez. Boto partikular horri buruz dio azalpen zuzen eta oso argiak ematen dituela.

Esateko guztiak jaso ondoren, Europar Batasuneko Justizia Epaitegiko abokatu nagusiak bere ondorioak idatzi beharko ditu orain. Batzordearen iritziak pisu handia izan ohi du abokatu nagusiaren ondorioetan, eta Epaitegiaren ebazpenek gehienetan abokatu nagusiaren irizpidearekin bat egiten dute. Litekeena da beraz Espainiako Auzitegi Gorena berriz ere Europatik zuzendua izatea. Memento historikoa da hau, eta oso itxaropentsua IRPHaren kaltedun diren familia guztientzat. Gure kalkuluen arabera 1.3 milioitik gora dira IRPHari lotu ziren etxebizitza-maileguak.

Europar Batasuneko Justizia Epaitegiak Europako Batzordeak gomendatu dion bidetik erantzuten badu, Espainiako epaitegiek aztertu beharko dute IRPHaren klausula gardentasunez txertatu zen ala ez maileguetan. Eta gardentasun eza ikusiko balute, klausula hori kontratuetatik ezabatu beharko lukete. Klausula honek inolako gardentasun beharrik ez zuela esaten zuen Espainiako Auzitegi Gorenaren doktrina bertan behera geratuko litzateke modu honetan. Epaitegi horretako boto partikularrak, orain Europak berretsi dezakeen horrek, argi adierazten zuen aurkako iritzia: «ez dago zalantzarik, IRPH erreferentzia indizea, bere kalkulurako formula matematikoagatik eta bere konfigurazio bitxiagatik (komisioak eta bezeroaren gainontzeko gastuak barne ditu, eta bataz besteko ez haztatu baten bitartez kalkulatzen da), ulertzeko zaila da bataz besteko kontsumitzailearentzat eta ondorioz gardentasun kontrolerako elementu ezin hobea da».

IRPHari loturiko maileguek ez dute indizearen konfigurazioa eta kontsumitzailearentzat dituen desabantailak azaltzen. Estatistikan katedradun batek baieztatu zuen indizea ez dela batere sendoa, eta agerikoa dela hobetu daitekeela. Gainera, gehitu zuen bistakoa eta oso nabarmena dela entitate bakoitzak, bere tamaina edo bolumena edozein dela ere, IRPHaren hileroko emaitzan eragiteko ahalmena duela. Kontratuek hau guztia azaltzen ez dutenez, IRPHa gardentasunik gabe izan zen gehitua kontratu horietara, eta beraz kasu guztietan bertan behera geratuko lirateke, zoru-klausulekin gertatzen ari den bezalaxe.

Europako Epaitegiak klausula bertan behera geratze horren ondorioen inguruan ere erantzun beharko du. Europako Batzordeak, bere ondorioetan, gogorarazten du klausula bat baliogabetzearen ondorioa klausula hori kontratutik ateratzea dela, eta beraz IRPHari loturiko maileguak interesik gabe geratu beharko lukete. Hau posible da eta IRPHaren aurkako zenbait epaik dagoeneko ebatzi zuten. Batzordeak gomendatzen du epaileren batek kasuren batetan ebatziko balu, arrazoi partikular batengatik, mailegu batek ezin duela interesik gabe jarraitu, aldeek indize berri bat adostu beharko luketela. Eta adostasunik ez balego epaileak ohikoagoa den indize bat ezarri beharko luke, Euribor-a kasu, diferentziala aldatu gabe. Baina hau ez da berez beharrezkoa izango. Izan ere Kode Zibilak eta Merkataritza Kodeak ezartzen dute maileguak berez doakoak direla.

IRPH Stop Gipuzkoa plataformak berri historiko honen oso balorazio ona egiten du, eta kalteturiko familia guztiei justizia iritsi bitartean eusteko deia luzatzen die.

Europako Batzordearen ondorioen idatzia eskuragarri duzu hemen.

Martxoaren 21eko data duen dokumentu baten bidez (hemen eskuragarri duzuna), Europar Batasuneko Justizia Epaitegiak C-125/18 prozedura abian jarri du, IRPH erreferentzia indizearen gaineko galderaren inguruan.

Bartzelonako Lehen Instantziako Epaitegiak gaia premiazko bidetik aztertua izan zedin eskatu zuen arren, Europar Batasuneko Epaitegiak aukera hori baztertu egin du. Ez da berri ona kaltedunontzat, prozesua zenbait hilabetez luzatzea baitakar (bi urte inguru arte, iturri batzuen arabera). Baina eragozpen honek ezin dio garrantzirik kendu IRPHaren salaketa Europako epaitegietara iritsi izanak suposatzen duen lorpenari. Duela lau urte baino gehiago IRPHaren aurkako epaitegietako borroka hasi genuenean ia pentsaezina zen aukera hau.

Bartzelonako epaitegitik Europar Batasuneko Epaitegiari galdetzen zaiona da, funtsean, ea IRPHa bezalako indize ofizial bat kontratuan sartzeak ez ote duen inolako gardentasunik behar (2017ko abenduaren 14ko 669/2017 epaian Espainiako Auzitegi Gorenak esan duen bezala) edota IRPHaren inguruko klausulak gardena izan behar ote duen (lehen eta bigarren instantziako epaitegi askok eta Espainiako Auzitegi Goreneko bi magistratuk 669/2017 epaiari egin dioten boto partikularrean defendatzen duten bezala). Europar Batasuneko Epaitegiaren erantzuna erabakigarria izango da IRPHaren aurkako epaitegietako borrokan. Horregatik IRPH Stop Gipuzkoa plataformatik dei egiten diegu epaitegietan indize honen aurkako auzibidetan diren guztiei prozedura behin behin behinean gelditzeko eskaera egin dezaten, Europar Batasuneko Epaitegiaren erantzuna ezagutu artean.

Europar Batasuneko Epaitegiaren dokumentuan irakur daitekeenez, bi hilabeteko epea zabaldu da idatzizko oharrak jasotzeko auzitan diren bi aldeetatik eta baita beste eragileetatik ere, tartean batasunko estatuetatik. Honek esan nahi du Espainiako estatuak aukera duela txosten bat aurkezteko, zoru-klausulen auzian egin zuen bezalaxe. Kasu hartan Espainiako gobernuak Europako Batasuneko Epaitegiari helarazi zion txostenean zoru klausulen gaian atzera eraginkortasunaren aurka egin zuen, hau da, banketxeen interesen alde eta kontsumitzaileen eskubideen aurkako jarrera bat izan zuen. Zorionez Europako Epaitegiak Espainiako gobernuaren txostenaren eta Espainiako Auzitegi Gorenaren epaiaren aurkako epaia ebatzi zuen, eta ondorioz zoru-klausulen atzerako eragina osoa da. Espero dezagun kasu honetan Espainiako gobernuak berriz ere hiritarren aurka ez egitea, eta edozein kasutan Europako Epaitegiak berriz ere kontsumitzaileon alde egitea.

EUROPAR BATASUNEKO EPAITEGIAK TRAMITERA ONARTU DU IRPHaren INGURUKO GALDERA BAT

EUROPAR EPAITEGIAK EBAZPEN BAT ARGITARATU BITARTEAN ZABALIK DAUDEN PROZEDURA GUZTIAK ETETEA GOMENDATZEN DU IRPH STOP GIPUZKOA ELKARTEAK

IRPHaren AURKAKO EPAITEGIETAKO BORROKA HASI ZENETIK LAU URTE BETE DIRENEAN ABUSUAREN AMAIERA GERO ETA GERTUAGO DAGO

Europar Batasuneko Justizia Epaitegiak tramitera onartu du Bartzelonako 38 zenbakidun instrukzio epaitegiak luzatu dion IRPHaren inguruko galdera (ikusi hemen Bartzelonako epaitegiaren autoa). Urbe Abogados-eko Alejandro Benavente-k aurkeztu du galdera. Donostiako Abogados Res despatxuarekin elkarlanean dabilen abokatua da, eta beraz José María Erauskin eta Maite Ortiz abokatuen ezagutza guztiarekin prestaturiko galdegitea da. Abokatu horiek hasi zuten IRPHaren aurkako epaitegietako borroka IRPH Stop Gipuzkoa elkartearekin, eta estatu mailan aitzindariak dira.

Otsailaren 17an bete dira hain zuzen ere 4 urte IRPHaren klausula abusuzkoa delako bertan behera uzteko lehen auzibidea abian jarri zenetik. Maite Ortiz eta José María Erauskinek aurkeztu zuten IRPH Stop Gipuzkoa plataformarekin elkarlanean, eta IRPHaren klausula baliogabetzen zuen lehen epaia irten zen hortik. Lau urte geroago, borroka ez da amaitu, nahiz eta ixteko saiakera egin berri duen Espainiako Auzitegi Gorenak.

Europatik datorren hau oso albiste ona da indize honek kalteturiko guztiontzat, 2017ko abenduaren 14ean Auzitegi Gorenak epai baten bitartez IRPHa inolako gardentasun premiarik gabe aplikatu zitekeela esan eta gero.

Orain zabaltzen den bidetik Europaren zartako berri bat etor dakioke Espainiako Auzitegi Gorenari. Ez litzateke lehen aldia izango banketxeen abusuen inguruko gaietan. 1.3 milioitik gora izan daitezkeen kaltedunen itxaropena Europan dago beraz orain. Eta bada horretarako arrazoirik. Izan ere, Espainiako Auzitegi Gorenaren epaiak berak bazuen boto partikular bat non mi magistratuk zalantzarik gabe esaten zuten ebazpena Europar Batasuneko jurisprudentziaren aurkakoa dela.

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak gaia aztertzen duen bitartean, IRPHaren aurka auzibideak hasiak dituzten kaltedun guztiei prozedura etetea eskatzeko gomendatzen diegu IRPH Stop Gipuzkoa elkartetik. Bai behintzat Europar Epaitegiak C-125/18 erreferentziaz izendatu duen gaia ebatzi bitartean (Gómez del Moral Guasch kasua). Izan ere, nahiz eta dagoeneko badiren Espainiako Auzitegi Gorenaren irizpidearen aurka IRPHaren klausula baliogabetu diren epaiak, begi-bistakoa da banketxeek helegiteak jarri eta gaia Auzitegi Gorenera iristen bada honek berriz ere banketxeen alde egingo duela.

IRPH Stop Gipuzkoa elkartearen deialdi hau epaileei ere luzatzen diegu: eten itzazue IRPHaren inguruko auzibide guztiak, Europak erabaki bat hartu bitartean.

Eta, jakina, banketxeei ere luzatu nahi diegu deia: ez ezazue abusuzko indize hau gehiago aplikatu. IRPH Stop Gipuzkoatik dei berezia egin nahi diogu Kutxabank banketxeari, gure lurraldean IRPHa gehien aplikatu duen banketxea delako eta pribatizatu zuten arte Araba, Bizkai eta Gipuzkoako herritarron aurrezki kutxekin sortutako entitatea zelako: eten ezazue behingoz indize kriminal honen aplikazioa. Izan ezazue lotsa apur bat.