Egilea: admin

IRPHa baliogabetzen duten epai berriak Bartzelonan

Bartzelonako probintziatik IRPHa baliogabetzen duten bi epai berri iritsi zaizkigu, eta dagoeneko zintzilikatu ditugu Epaitegiak atalean, IRPHaren inguruko epaien datu-baserik handienean.

Lehenbizikoa Bartzelonako Merkataritza Arloko 3. Epaitegikoa da, eta 2016ko ekainekoa da, nahiz eta guk gaur jaso dugun. Gogoratu kaltetua edota abokatua baldin bazare eta epai bat helarazi nahi badiguzu irphstop@gmail.com helbidera bidali dezakezula. Epai honek Bankiaren mailegu bateko IRPH Cajas indizearen aplikazioa baliogabetzen du. Epailea Isabel Giménez García Anderea da, eta Magistratu-Epailea da.

Bigarren epaia Mataró-ko Lehen Instantziako 1. Epaitegikoa da, eta 2017ko otsailaren 10ko data du. BBVAren mailegu batetan IRPH Cajas indizearen aplikazioa baliogabetzen du, mailegua interesik gabe gelditzen delarik. Epailea Pablo Izquierdo Blanco, hau ere Magistratu-Epailea eta Mataró-ko epaitegietako dekanoa. Epai oso garrantzitsua da. Badakigu komunitate juridikoan epai honen zain jende asko zegoela.

Bizkaiko Probintzia Auzitegiak IRPHa baliogabetu du abusuzkoa delako, estatu osoan hori egin duen bigarren Probintzia Auzitegia delarik

Bizkaiko Probintzia Auzitegiko Hirugarren Sekzioko bi epaiek IRPH indizea baliogabetu dute. Modu honetan, Bizkaiko Probintzia Auzitegiak Arabakoarekin bat egin du, espainiar estatu osoan IRPH indizea baliogabetu duen bigarren Probintzia Auzitegia delarik. Irizpide honek Gipuzkoako Probintzia Auzitegiarenarekin talka egiten du, Gipuzkoakoa delarik EAEn IRPHa abusuzkoa delako baliogabetu ez duen Probintzia Auzitegi bakarra. Izan ere, Auzitegi gipuzkoarrak Donostiako Merkataritza Arloko epaitegiak ebatziriko dozenaka epai utzi ditu bertan behera, IRPHaren aplikazioa ontzat emanez. Salbuespen bakarra bi kasu konkretu lirateke, non Gipuzkoako Auzitegiak Kutxabank zigortu zuen bi familiari iruzur egiteagatik, IRPH Cajas indizea IRPH Entidades-ekin ordezkatu baitzien kontratuan aurreikusia zuten Euribor ordezkoa ez aplikatzeko asmoarekin.

Gipuzkoan Merkataritza Arloko Epaitegiaren eta Probintzia Auzitegiaren artean ematen den aurrez aurreko hau espainiar estatuko beste probintziatan ere errepikatzen da. Izan ere, zenbatezinak dira jadanik merkataritza arloko eta lehen instantziako epaitegiek IRPHaren aurka ebatzi dituzten epaiak, baina orain arte Arabakoa zen irizpide horrekin bat egin zuen Probintzia Auzitegi bakarra.

Bizkaiko Probintzia Auzitegiko epaiek, IRPH Stop Gipuzkoak eskuratu ahal izan dituenak eta laster gure datu basean zintzilikatuko ditugunak, 2017ko otsailaren 8ko data dute eta Banco Popular banketxea zigortzen dute babes ofizialeko bi etxebizitzen gaineko maileguetan bidegabe kobraturikoak itzultzera. Ñabardura garrantzitsua da, asko baitira IRPHari loturiko mailegua duten babes ofizialeko etxebizitzak.

Orokorrean berri bikaina da IRPHaren kaltedun guztientzat, gure irizpidea indartzen baitu Espainiako Auzitegi Gorenak auzia aztertu beharko duen honetan. Izan ere, Arabako epaiei helegitea jarri zien Kutxabankek, eta hurrengo borroka garrantzitsua Gorenean emango da beraz.

Europako justizia epaitegiaren azken epaiak IRPHaren aurkako argudioak ematen ditu

Azken aldian Europako justiziak benetako justizia egiten duela ikusten ari gara, Espainiako banketxe eta epaileei egurra emanez eta kalteturiko familien itxaropena elikatuaz. Dagoeneko zortzi dira hipoteken inguruko iruzurra eta Espainiako gobernu eta epaitegien konplizitatea salatzen dugunoi arrazoia ematen diguten epaiak. Ezagunena 2016ko abenduaren 21ekoa da, zoru-klausulekin lapurturiko guztia itzultzera derrigortzen duena (hemen ikus dezakezu zer eragin duen IRPHaren kaltedunongan). Azkena berriz 2017ko urtarrilaren 26koa da, eta aldez aurretik kontratua etetearen inguruko klausula baliogabetzen du. Epai hau ere oso garrantzitsua da, PAH elkarteak bere webgunean azpimarratzen duenez 1995 urtetik hona egon diren etxegabetze guztiak bertan behera uzteari atea irekitzen baitio.

Urtarrilaren 26ko epaiak beste gai batzuk ere aztertzen ditu gainera, eta IRPHaren aurkako borroka juridikoan oso erabilgarriak izango diren argudioak ematen ditu. IRPHan aditua den José Maria Erauskin abokatuak, Maite Ortizekin batera borroka honetan aitzindaria denak (biak dira gure plataformaren abokatu boluntario), Facebook-eko bere horman eman zuen ezagutzera berria, eta IRPHaren aurkako borrokan erabiltzeko asmoa dutela gehitu zuen. José María Erauskinek azpimarratzen duenez, Europar Batasuneko Justizia Epaitegiaren epaiak honakoa dio:

En caso de que el órgano jurisdiccional remitente considere que una cláusula contractual relativa al modo de cálculo de los intereses ordinarios, como la controvertida en el litigio principal, no está redactada de manera clara y comprensible a efectos del artículo 4, apartado 2, de la citada Directiva, le incumbe examinar si tal cláusula es abusiva en el sentido del artículo 3, apartado 1, de esa misma Directiva. En el marco de este examen, el órgano jurisdiccional remitente deberá, en particular, comparar el modo de cálculo del tipo de los intereses ordinarios previsto por esa cláusula y el tipo efectivo resultante con los modos de cálculo generalmente aplicados y el tipo legal de interés, así como con los tipos de interés aplicados en el mercado en la fecha en que se celebró el contrato controvertido en el litigio principal en relación con un préstamo de un importe y una duración equivalentes a los del contrato de préstamo considerado.

Testu hori “365/360” klausularen gainean idatzia dago. Interesetan ordaindu beharrekoa handitzeko banketxe batzuk erabiltzen duten metodoa da, izendatzailean urte komertzialaren egun kopurua jarriaz (beraz 360gatik zatituaz) eta zenbakitzailean aldiz hilabete bakoitzak duen egun kopuru naturala erabiliaz (eta beraz 365gatik biderkatuaz). Baina IRPHaren gaira ekartzen badugu, ikusten dugu epaileak kontratuko interes arruntak (hau da, IRPHa) nola kalkulatzen diren aztertu behar duela dio, eta gainera orokorrean erabili ohi diren beste metodoekin alderatu (hau da, Euribor-arekin). Arlo horretan, Euribor-arekin alderatuta IRPHa oso indize kaskarra da, aurrez ere hamaika aldiz azaldu dugunez (eta estatistikan katedradun batek txoten batetan egiaztatu duenez) IRPHaren kalkuluak irregulartasunak baititu eta kontsumitzailearentzat kaltegarria baita. Hau oso garrantzitsua da, izan ere IRPH aurkako salaketak atzera bota dituzten epaile askok indizearen kalkulatzeko modua aztertzeari edota hori kontsumitzaileari jakinarazi ote zitzaion egiaztatzeari uko egin baitio.

Berri oso ona da beraz IRPHari loturiko mailegu bat dugun guztientzat, eta gure kalkuluen arabera estatu espainiarrean 1.3 milioi kasutik gora egon daitezke.

Zenbaki gorrien inguruko komisioak direla eta

DOZENAKA DIRA KUTXABANKen POSIZIO ZORDUNEN GALDEGITEAREN KOMISIOA INDARGABETU ETA BANKETXEA KOBRATURIKO DIRU GUZTIA ITZULTZERA ZIGORTU DUTEN BIGARREN INSTANTZIAKO EPAI IRMOAK

Donostia, 2017-1-12

Gaur jakin da Arabako Probintzia Auzitegiak berretsi egin duela Gasteizko Merkataritza Arloko 1 Zenbakidun Epaitegiak Kutxabankek bere bezeroei zenbaki gorritan gelditzen direnean kobratzen dien komisioa kentzera derrigortzen zuen epaia. IRPH Stop Gipuzkoa plataformatik balorazio baikorra egiten dugu, eta Kutxabankek Espainiako Auzitegi Gorenean jarri behar omen duen helegitea bertan behera uztea espero dugu.

Gogorarazi nahi dugu aurrez ere badirela dozenaka epai, bigarren instantzian baieztatu ondoren irmoak direnak, Kutxabank komisio hau kentzera zigortu eta gainera kobraturiko dirua itzultzera derrigortu dutenak (gaur ezaguturiko epaiak ez bezala).

Epai horien artean daude gure plataformak Maite Ortiz eta José María Erauskin abokatuen lan boluntarioarekin lorturiko berrogei. Izan ere, 2014ko maiatzean IRPHaren aurka aurkeztu genituen berrogei salaketek posizio zordunen galdegitearen komisioak bertan behera uztea ere eskatzen zuten. Donostiako Merkataritza Arloko Epaitegiak arrazoia eman zigun, eta Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak zigorrak berretsi zituen. Ondorioz, Kutxabankek gure maileguen bizitza osoan zehar kobraturiko komisio guztiak itzuli behar izan zizkigun.

Ezaguna da beraz hau abusuzko klausula bat dela, baina Kutxabankek berdin-berdin aplikatzen die hilero euren mailegua ordaintzeko orduan atzeratu egiten diren milaka familiei. Komisioa aplikatzen jarraitzen badu egunean mila euroko isuna ordaintzea huskeria da Kutxabankentzat: egunean milioi bat euroko diru sarrera du komisiotan, bere kontuen arabera.

Berdina gertatzen da Kutxabankek aplikatzen duen %17 inguruko berandutze interesarekin: abusuzko klausula da hau ere, baina aplikatzen jarraitzen dute epaitegietara jotzen ez duten bezero guztiei. Garai batean gure aurrezki kutxak izan ziren horien usteltze prozesu nazkagarriaren adierazgarriak dira.

PNV, PSE-EE eta PPri exijitzen diegu Kutxabankek administrazio kontseiluan duten kontrolaren bitartez derrigortu dezatela Kutxabank abusuzko komisio hauek ez aplikatzera eta kobraturiko guztiak itzultzera. Gainera, PNV eta PSE-EEri exijitzen diegu Lakuako gobernutik Kontsumobide abian jar dezatela beste banketxe guztiak ere derrigortzeko. Edo gai honetan ere Europako epaitegi batek argitu arte jarraitu behar dute kontsumitzaileek abusua jasaten?

Jon Jauregi Bereciartua

IRPH Stop Gipuzkoa elkarteak Jon Jauregi Bereciartua PNVko kidearen ordezkari baten mezua jaso du, webgune honetan Jon Jauregiren inguruan esaten diren zenbait eduki ezabatzeko eskatuaz. Eskaera hau betetzen ez badugu kasua agintariengana eramana izango dela ohartarazi digutenez, IRPH Stop Gipuzkoak ezabatu egin ditu Jon Jauregiren Batzar Nagusietarako hautagaitza frustratuaren inguruko edukiak. Jaso dugun mezuak horrelaxe dio: «existen sentencias judiciales, inspecciones de la Agencia Tributaria y sentencia de la Agencia Española de Protección de Datos donde se reconoce que se ha hecho mal uso de los datos personales del Sr. Jauregi en referencia a este tema y obligando a eliminar el contenido de las páginas donde originalmente se publicó».

Gertakari horien inguruko eduki oro ezabatu dugu, baina Jon Jauregik IRPHaren inguruan izan duen portaerari buruzkoak mantendu egin ditugu, gaiak duen garrantzia eta larritasuna dela eta. Gainera, artikulu honetan gertakarion inguruko errepasoa egingo dugu.

IRPHa erreferentzia indize espainiar bata da, ezagunagoa den Euriborra baino askoz gutxiago erabiltzen dena. Gure elkartearen ustez abusuzko indizea da, eta horrelaxe frogatu dute hainbat eta hainbat epai judizialek, tartean irmoak direnak eta baita bigarren instantziakoak ere, Kutxabank (eta beste banketxe batzuk) IRPHa aplikatuaz kobraturikoak itzultzera zigortzen dutenak. IRPHaren aurkako ahotsak zenbatezinak dira jadanik. Estatistika Aplikatuan Katedradun Akreditatu batek txosten baten bitartez adierazi du indizea ez dela batere sendoa eta agerikoa dela hobetu daitekeela, eta gehitu du bistakoa eta oso nabarmena dela entitate bakoitzak, bere tamaina edo bolumena edozein dela ere, IRPHaren hileroko emaitzan eragiteko ahalmena duela. Gasteizko Legebiltzarrak, beste adibide bat jartzeagatik, adierazi zuen «IRPH interes-tipoa opakoa dela, banketxeek eragin diezaioketena, merkatuaren errealitatea jasotzen ez duena eta argi-argiro kaltegarria kontsumitzaileentzat, eta abusuzkotzat jo beharrekoa».

Kutxa/Kutxabank-ek IRPHa bi aldaeratan aplikatu du: IRPH Entidades (oraindik ere Kutxabanken zenbait mailegutan aplikatzen dena) eta IRPH Cajas (gaur egun argitaratzen ez den aldaera).

Gipuzkoan, Kutxaren maileguen artean kopuru garrantzitsu bat gaur desagertua den IRPH Cajas indizeari lotua zegoen. Mailegu horietako eskriturek ezartzen zuten IRPH Cajas indizea desagertu ezkero haren ordez Euribor+%1 aplikatuko zela. Gauzak horrela, 2011ko urrian estatu espainiarrak ministerio-agindu bat argitaratu zuen (“gardentasunerako” omen zena), IRPH Cajas indizearen desagertzea aginduaz. Baina Kutxak, milaka familien hileroko kuotan honek ekarriko lukeen jaitsieraren jakitun (hilean 300 euro arteko jaitsierak), IRPH Cajas indizea aplikatzen jarraitzea erabaki zuen indizea argitaratzen zen bitartean. Tamalez, indizea beste hilabete askoz argitaratu zen, aldi baterako luzapen moduan, ordezkorik aurreikusten ez zuten maileguentzat estatuak ordezko bat erabaki bitartean.

Estatuak zein ordezko ezarriko zuen ez zen inolaz ere garrantzitsua Kutxaren kasuan, bere kontratuek Euribor+1 aurreikusten baitzuten eta beraz horixe baitzen aplikatu behar zuena, baina muturreko argudio horri eutsi zion kalteturiko familiei diru gehiago kobratzen jarraitu ahal izateko. Eta horretarako erakunde publiko ugaritik jaso zituen deialdi zuzenei entzungor egin zien, hala nola Gasteizko Legebiltzarra, dozenaka udaletxe, Gipuzkoako Batzar Nagusiak edota Gipuzkoako Foru Aldundia. Erakunde horietan guztietan PNV, EH Bildu eta PSE-Eek (eta batzutan baita PPk berak ere), IRPHaren kaltedunei babesa ematen zieten eta ordezkoa zuten kontratuetan hori berehala aplikatzeko eskatzen zuten.

Baina egoera erabat ezberdina zen Kutxa/Kutxabank-en gobernu organoetan, non EH Bildu izan zen kaltedunen alde egin zuen bakarra. Kutxaren administrazio kontseiluan EH Bilduk askotan egin zuen IRPH Cajas berehala ordezkatu eta haren ordez Euribor+1 aplikatzearen alde, baina beti topatu zuen PNV, PSE-EE, PP, CCOO, Pixkanaka eta DYAren aurkako jarrera. Indar politiko eta sindikal horiek behin eta berriz bozkatu zuten berehalako ordezkatzearen aurka eta abusuzko indizearen aplikazioa luzatzearen alde.

PNVren joko bikoitz hau bere presidente Andoni Ortuzar-ek onartu ere egin zuen ETBn, 2014ko maiatzaren 5ean, non onartu zuen PNV erakundetan IRPHaren aurka egiten duela (ekimen sinbolikoetan) baina banketxearen gobernu organoetan (zer egin benetan erabakitzen den horietan) entitatearen interes ekonomikoen alde egiten duela, familien sufrimendua luzatzea babestuaz.

Eta zein izan zen Jon Jauregiren papera gai honetan? Jon Jauregi Kutxako administrazio kontseiluko kide zen, eta beti bozkatu zuen IRPHaren aplikazioa luzatzearen alde. Bere alderdiaren agindua, Ortuzarrek berak onartu zuena, txintxo bete zuen beraz. Bina Jon Jauregiren jarrera kontseiluko beste kideena baino askoz larriagoa zen. Izan ere, Kutxan Gipuzkoako Batzar Nagusien ordezkari zen, eta erakunde horrek behin baino gehiagotan adierazi zuen IRPHaren kaltedunen aldeko jarrera. Jon Jauregik Kutxako administrazio kontseiluan zuen eserlekua gaizki erabili zuen, ordezkatzen zuen erakundearen irizpidearen aurka aritu baitzen. Izan ere, Gipuzkoako Batzar Nagusiak, beste hainbat erakunde bezalaxe, ados zeuden honakoa eskatzen «hipoteka-maileguetan indize alternatiboak dituzten banketxeei: egin dezatela IRPH Cajas indizearen berehalako aldaketa hipoteka-maileguen klausulatuan aurreikusitako indizeagatik, eta hori egiteko ez daitezela aldi baterako erregimenaren zain egon, bere edukia hutsala baita, hipoteka-maileguetan indize alternatiborik gabeko banketxeei zuzenduta baitago».

Egoera erabat eskandalagarri bihurtu zen 2013. urtearen amaiera aldera, azaroaren 1ean iritsi zen IRPH Cajas indizearen behin betiko desagertzearekin batera. Orduan jakin genuen Kutxarentzat ez zela nahikoa izan IRPH Cajas indizearen aplikazioa bi urtez luzatu izana, eta abusua apur bat gehiago luzatzeko asmotan zela. Horrela, Kutxak ez zion IRPH Cajas indizea aplikatzeari utzi indizea desagertu zen egunean, eta mailegu bakoitzaren errebisio edo eguneratzeari itxarongo ziola erabaki zuen. Kasurik okerrenetan zeuden familientzat horrek IRPH Cajas 2014ko urria arte ordaintzen jarraitzea ekarriko luke (eta ekarri zuen), data horretan baitzen euren maileguaren eguneratze edo errebisioa.

Testuinguru horretan, 2013ko azaroaren 6an Gipuzkoako Batzar Nagusiek berehalako ordezkatzearen alde egin zuten, eta errebisioari itxarotearen aurka. PSE-EE-ren ekimen bat izan zen gainera, eztabaidatua izan aurretik PNVrekin berarekin adostu eta moldatu zutena. PSE-EEko Mª Jesús Egido batzarkideak azaldu zuen berehalako ordezkatzea defendatzen zutela, errebesioari itxaron gabe, eta hitz hauekin egin zuen:

«Lo que instamos, en todo momento, es que se aplique con la máxima urgencia desde el 1 de noviembre a todos los contratos de crédito que tengan ya el tipo de interés sustitutivo, pero ¿qué ocurre? que en muchos casos (…) no va a haber problema, pero en otros sí va a haber problema ¿por qué? Porque si las entidades financieras aplican estrictamente la legalidad vigente, aquí claramente decimos, en esta ley, (…) “con efectos desde la siguiente revisión de los tipos aplicables” (…) ¿qué nos encontramos? Que habrá personas que vayan a tener que esperar si nosotros no hacemos estas peticiones de forma conjunta y presionamos, a que las entidades financieras les revisen el tipo de interés cuando les toque (…) Por lo tanto el segundo punto nuestro va en ese sentido y lo seguimos manteniendo».

Garbi zegoen beraz Batzar Nagusiak berehalako ordezkatzearen alde zeudela, eta errebisioari itxarotearen aurka. Baina iritsi zen azaroaren 28a eta Kutxaren administrazio kontseiluan betiko eskema errepikatu zen: EH Bilduk IRPH Cajas berehala ordezkatu eta Euribor+1 aplikatzearen alde egin zuen, eta PNV, PSE-EE, PP, CCOO eta Pixkanakako kideek aurka. DYAko ordezkaria ez zen aurkeztu. PNVren ordezkarien artean Jon Jauregi zegoen, eta Batzar Nagusiak ordezkatzeko egon arren erakunde horrek defendatu zuenaren aurkakoa bozkatu zuen. Gertakari oso larria zalantzarik gabe, Jon Jauregiri gure mespretxu erabatekoa irabazarazi ziona eta gure ustez zigorra merezi duena. Ekimen oker, bidegabe eta gaitzesgarria, hau da, krimen bat (hiztegiko definizioaren arabera).

2014ko urtarrilaren 15an Batzar Nagusiek Jon Jauregik krimen hau egitean izan zuen jarrera eztabaidatu zuten. EH Bildu bakarrik geratu zen iruzurraren salaketan, PNV, PSE-EE eta PPk krimena egin zuena babestu baitzuten. Eider Mendoza batzarkide jeltzaleak, Goya saria merezi zuen esku-hartze batetan, Jon Jauregik IRPHa hurrengo errebisiora arte luzatzea babestu zuela onartu zuen, baina gehitu zuen horixe zela Batzar Nagusiek azaroaren 6an onartu zuen ekimenak defendatzen zuena. Mª Jesús Egido batzarkide sozialistak, azaroaren 6an PNV eta PSE-EE artean adosturiko testuak errebsiora ez itxarotea eskatzen zuela azaldu zuenak, ez zuen txintik ere esan, eta zintzo-zintzo eman zuen Jon Jauregi babestearen aldeko bozka, PNVren morroi inozoaren paperean.

Hauxe da beraz Jon Jauregik IRPHaren inguruan izan duen papera: abusuaren defentsa eta berau denboran luzatzearen aldeko apustua, ordezkatzen duen erakundearen mandatua desobedituz. Azpimarratzekoa da IRPHa abusuzkoa dela dioten epaiez gain badirela beste epai batzuk, tartean gutxienez epai irmo bat, Kutxak IRPHaren aplikazioa denboran gehiegi luzatu zuela ebazten dutenak.

Horixe da Jon Jauregiren inguruan esan behar duguna, eta webgune honetatik ezabatuko ez duguna.

[Argazkia: EAJ-PNV (https://www.flickr.com/photos/eaj-pnv/24841694991)]