EUROPAR EPAITEGIKO ABOKATU NAGUSIAK ARRAZOIA EMAN DIE IRPHaren KALTEDUNEI, ETA HAUEK POZA ETA ORTIZ ETA ERAUSKINi ESKER ONA ADIERAZI DITUZTE

AURREZ EUROPAKO BATZORDEAK EGIN ZUEN BEZALA, ABOKATU NAGUSIAK ESPAINIAKO AUZITEGI GORENAREN ETA ESPAINIAKO GOBERNUAREN AURKA EGIN DU

IRPHA KONPLEXUA ETA GARDENTASUN GUTXIKOA DELA DIO

EPAIA HILABETE BATZU BARRU IRITSIKO DA ETA ABOKATU NAGUSIAREN IRIZIPIDEAREKIN BAT EGIN OHI DU

Donostia, 2019-9-10

Europar Batasuneko Justizia Epaitegiko Abokatu Nagusiak gaur eman ditu aditzera IRPHari buruzko bere ondorioak. Bere jarrera konstumitzaileen aldekoa da, Europako Batzordearen iritziarekin bat egiten du eta Espainiako Auzitegi Gorenaren eta Espainiako Gobernuarem irizpideen aurka egiten du.

Abokatu Nagusiak uste du IRPHari abusutasun kontrol guztiak aplikatu behar zaizkiola, eta Espainiako Gobernuak defendatu zuen bi salbuespenetatik bat bere ere ez zaiola aplikagarri.

Gainera, Maciej Szpunar-ek bere txostenean dio IRPHaren kalkulurako formula konplexua dela eta gardentasun gutxikoa, eta profesionalak eman beharreko informazioak nahikoa izan behar duela kontsumitzaileak IRPHaren kalkuluaren inguruko erabateko ezagutzarekin erabaki ahal dezan. Baira IRPHa osatzen duten elementuei buruz ere. Eta horretarako bere definizio osoaz gain berari buruzko arau guztien berri eman behar zaio bezeroari. Bataz besteko kontsumitzaileak, kalkulua egiteko modua erabat ulertu duela ziurtatzeko, datu garrantzitsu bat jakin behar du: IRPHa UTB tipoekin kalkulatzen da.

Azken hau banketxeek ez zuten kontratuetan adierazten, eta kaltedunen aspaldiko aldarrikapenetariko bat da: IRPHa UTB tipoekin kalkulatzen da, eta komisioak eta gastuak barne ditu beraz. IRPHari loturiko maileguek euren komisio eta gastuak dituztenez, horiek guztiak bi aldiz ordaintzen dira, eta hau ez zuten bankuek azaltzen.

Gainera, Abokatu Nagusiak esan du IRPHak iraganean izandako eboluzioa ere azaldu beharra zegoela.

IRPHaren kaltedunek gertuago ikusten dute gaur justizia, eta Maite Ortiz eta José María Erauskini esker ona adierazi diete. Etxegabetzeen aurkako bi abokatu hauek, Donostian duten bulego txikitik, IRPH Stop Gipuzkoarekin batera ekin zioten IRPHaren aurkako epaitegietako borrokari duela 5 urte baino gehiago, eta Europaraino iristea lortu dute.

Azkenik, IRPH Stop Gipuzkoari nazkagarria iruditu zaio Espainiako Ekonomia ministro den Nadia Calviño-k gaur, IRPHaren inguruan ari zelarik, gobernua kontsumitzaileen babesarekin engaiatua dagoela esan izana. Izan ere, gobernu horrek Europako Epaitegian parte hartzea erabaki du, banketxeen alde eta konstumitzaileen aurka egiteko. Jarrera hau idatziz (PPren gobernupean) eta ahozko saioan (PSOEren gobernupean) izan da.

Bideoan José María Erauskinen lehen adierazpenak ikus ditzakezu. Berak eta Maite Ortizek hasi zuten gurekin batera borroka hau, eta Europara eramatea lortu dute.

Gainera, prozesua jarraitzeko gida eguneratu dugu, ikus dezazun bakoitzak zer esan duen. JPG formatuan eta PDF formatuan jaitsi dezakezu gida.

Download (PDF, 303KB)

Analisi sakonago bat egin aurretik dagoeneko esan dezakegu Europar Batasuneko Justizia Epaitegiko Abokatu Nagusiak, aurrez Europako Batzordeak bezalaxe, arrazoia eman digula. Biek ere Espainiako Auzitegi Gorenaren eta Espainiako Gobernuaren irizpideen aurka egin dute, eta pisu handia izango dute hemendik hilabete batzutara iritsiko den epaian.

Bideoan José María Erauskinen lehen adierazpenak ikus ditzakezu. Berak eta Maite Ortizek hasi zuten gurekin batera borroka hau, eta Europara eramatea lortu dute.

Gainera, prozesua jarraitzeko gida eguneratu dugu, ikus dezazun bakoitzak zer esan duen. JPG formatuan eta PDF formatuan jaitsi dezakezu gida.

Download (PDF, 303KB)

Lehen berriak onak dira. Europar Batasuneko Justizia Epaitegiaren prentsa aretoak konfirmatu berri du Abokatu Nagusiaren iritziz:

– IRPHa ez dago kontroletik salbu. Banketxeek eta Espainiako Gobernuak erabili dituzten argudioak ez ditu partekatzen.
– IRPHa kalkulatzeko formula konplexua da eta gardentasun gutxi du, eta beraz kalkulua eta bilakaeraren informazioa eman behar zen.

Oraindik ez dugu txostena irakurtzerik izan. Informatzen jarraituko dugu.

IRPH Stop Gipuzkoak Europar Batasuneko Justizia Epaitegian IRPHaren inguruan ematen ari den prozesua ulertzeko eta aldeen iritziak ezagutzeko gida bat argitaratu du. Tresna honekin 2019ko irailaren 10an goizeko 9:30tan ezagutuko diren Abokatu Nagusiaren ondorioak ulertu ahal izango dira.

Bi formatutan jaitsi dezakezu gida: JPG formatuan eta PDF formatuan.

Download (PDF, 301KB)

KUTXABANK, EUROPAK IRPHaren AURKAKO EPAI BAT EBATZI EZKERO GEHIEN GALDUKO LUKEEN ENTITATEA

PORTZENTUALKI, INDIZE EZTABAIDAGARRI HORI GEHIEN APLIKATU DUEN BANKETXEA DA

IRAILAREN 10ean EUROPAKO EPAITEGIKO ABOKATU NAGUSIAREN IRITZIA EZAGUTUKO DA ETA, HILABETE BATZUK BERANDUAGO, EPAIA

BI ABOKATU GIPUZKOARREK HASI ZUTEN EPAITEGIETAKO BORROKA ETA EUROPARAINO ERAMATEA LORTU DUTE
Donostia, 2019-9-2

Irailaren 10ean, goizeko bederatzi eta erdietan, Europar Batasuneko Justizia Epaitegiko abokatu nagusiak argitara emango du mailegu kopuru garrantzitsu baten gainean eragina duen IRPH indize espainiarraren auzian duen iritzia. Abokatu nagusiaren iritzia ez da epaitegiarentzat loteslea, baina epai gehienek abokatu nagusiaren irizpidearekin bat egiten dute. Ahozko saioa pasa den otsailaren 25ean izan zen Luxemburgen, eta abokatu nagusiaren txostena argitaratzea da epaia ebatzi aurretik egin beharreko azken urratsa. Epaia 2019ko bukaera aldera edota 2020aren hasieran iritsiko dela uste da.

Aldeen artea ikusmin oso handia dago, IRPHaren klausulak baliogabetu ezkero banketxeek kaltedunei itzuli beharreko dirutza milaka milioi eurotakoa baita.

IRPHak kalteturiko mailegu kopuru zehatzaren daturik ez dago, baina IRPH Stop Gipuzkoa plataformaren kalkulua 1,3 milioietakoa da. Ez da ezagutzen halaber zenbat familiak galdu zuen etxea Euriborrari loturiko maileguak baino garestiagoak ziren hileroko kuotak ordaindu ezin zituztelako. Ez dakigu zenbat familia egoten diren hotzak neguan berogailua ordaindu ezin dutelako edota zenbat geratzen diren etxean udan oporretara joateko dirurik ez dutelako. Gurasoek IRPHa ordaindu dezaten elikadura egoki bati edota unibertsitatera joateari uko egin beharra izan duten gaztetxoen kopurua ere ezezaguna da.

Baina bada publikoa den datu bat, eta hori banketxe handiek IRPHari loturiko maileguetan duten bolumen da. Espainiako estatuko bost banketxe handienen artean 16.530 milioi euro pilatzen dituzte, modu honetan banatuta: Caixabank dago buruan, 6.700 milioirekin, eta ondoren datoz Santander 4.300 milioirekin, BBVA 3.100 milioirekin, Bankia 1.600 milioirekin eta Sabadell 830 milioi eurorekin.

Baina IRPHa gehien aplikatzen duten banketxeen zerrendan txikiagoa den eta burtsan kotizatzen ez duen banketxe bat ere sartzen da. Kutxabank da, 2018 urtearen amaieran 1.235 milioi zituen IRPHari loturiko maileguetan eta beraz rankinean bosgarren postuan dago. Eta balio absolutuak alderatu ordez IRPH maileguek banketxeen aktiboan duten pisu erlatiboa kontuan hartzen badugu ikusten da Kutxabank dela estatuan banketxerik inplikatuena (bere kapitalaren %2,27a IRPH maileguak dira). Ondoren datoz Caixabank (%2,19) eta Bankia (%0,78). Gainontzeko banketxeek ez dute %0,5a gainditzen.

Baina hori ez da guztia. Kutxabankek badu gainera iraganean gaur egun existitzen ez den IRPHaren aldaera bat aplikatu zien mailegu kopuru handi bat. IRPH Cajas delako indizea zen, 2013ko amaiera arte argitaratu zen, eta Kutxabankek ahalik eta gehien luzatu zuen bere aplikazioa, legearen mugetara iritsi edota gaindituaz. Entzungor egin zien IRPH Cajas aplikatzeari berehala uzteko udaletxe ugarik, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Batzar Nagusiek edota Gasteizko Legebiltzarrak egin zizkioten eskariei. Mailegu horiek gaur egun Euribor+%1 ordaintzen dute, baina atzerako eragina duen epai batek berauengan eragina izango luke, eta ondorioz Europako epaiaren inguruko Kutxabanken kalkulutan presente daute. 2012ko datuak hartzen baditugu, IRPH Cajas desagertu aurrekoak, Kutxabanken IRPH maileguen bolumena 4.500 milioi eurotakoa zen, eta horrek bere aktiboen %8,4a suposatzen zuen.

Kopuru horiekin baieztatzen da Kutxabank dela erlatiboki IRPHa gehien aplikatu duen banketxea. Eta absolutuan ere euskal bankuak bigarren postua du estatu espainiarrean, Caixabankek bakarrik gainditzen duelarik. Caixabakek ere badu iraganean IRPH Cajas aldaera aplikatzen zien mailegu kopuru handi bat.

Kutxabank eta Caixabank dira ondorioz Europako epaitegietara begira arduratuen daudenak. Europako epai horrek amaiera eman diezaioke Donostiako merkataritza arloko epaitegietan Kutxabanken aurkako auzibide batekin hasi zen borroka judizialari. Auzibidea IRPH Stop Gipuzkoa plataformak aurkeztu zuen, Maite Ortiz eta José María Erauskin etxegabetzeen aurkako abokatuen laguntza boluntarioarekin. Epaia 2014ko apirilaren 29an izan zen ebatzia, eta Espainiako estatuan IRPHa baliogabetu zuen lehena izan zen. Epai haren bitartez Kutxabank zigortua izan zen IRPH indizea aplikatuz kobraturiko diruak itzultzera. Euskal banketxeak helegitea jarri zuen epai haren aurka eta baita haren ondoren izan ziren guztien aurka, eta Espainiako Auzitegi Gorenera iritsi zen auzia. 2017ko abenduaren 14ean Gorenak atzera bota zuen Ortiz eta Erauskinek Arabako Probintzia Auzitegian IRPHa baliogabetuz lortu zuen epai bat, eta banketxeek lasaitua hartu zuten. Baina lasaitasun hori ez zen luzerako izan banketxeen bulegoetan, Ortiz eta Erauskinek gaia Europar Batasuneko Justizia Epaitegiraino eramatea lortu baitzuten orduan, Bartzelonako auzitegi batetan aurkezturiko galdera prejudizial baten bitartez.

Orain begirada guztiak Luxenburge aldera jarrita daude, eta kalteturiko familiak baikorrak gara. Europako epaitegian banketxeek Espainiako gobernuaren laguntza izan dute, zeinek auzian parte hartzea erabaki duen banketxeen alde egiteko, bai idatziz (Espainiako gobernua PPren eskutan zegoenean prestaturiko txosten baten bitartez) bai ahoz (PSOEren gobernupean Luxenburgeko ahozko saioan esku hartuz). Baina kaltedunok pozik ikusi dugu Ortiz eta Erauskinek egindako defentsari Europako Batzordea batu zaiola, Espainiako Auzitegi Gorenak ebatzirikoa zuzentzeko proposatuaz. Gogoratu behar da gainera Espainiako Auzitegi Gorenean bertan izan zela boto partikular bat, bi magistratuk sinatu zutena, eta esaten zuena IRPHa salbatuko zuela zirudien epai hura Europako zuzenbidearen aurkakoa zela. Baikor izateko nahikoa arrazoi badago hortaz, eta espero dugu justizia egingo dela eta banketxeek indize hau aplikatuaz kobraturiko guztiak itzuli beharko dizkigutela.

2019ko uztailaren 5ean Europako Batzordeak Espainiako egoera finantzarioaren zaintzaren inguruko hamaikagarren txostena argitaratu du. 2014ko urtarrileko erreskate edo laguntza finantzariorako programaren ondorengo zaintza hau Espainiak erreskateko 41.300 milioien %75a itzuli artean mantenduko da, eta beraz txosten gehiago izango dira. Txostena Europako Banku Zentralarekin elkarlanean egin dute eta baikorra da: Espainiako banku sektoreak errentagarritasun, likidezia eta kapitalizazio onak dituela dio, nahiz eta zehaztapen batzuk ere gehitzen dituen.

Etorkizuneko erronkei dagokienean, epaitegietako arriskuei erreferentzia labur bat egiten zaie. Epaitegietako auziek banketxe askorengan eragin adierazgarria izan dutela esaten da, azalduaz saltzeko jardute ezegokiak izan direla gehienetan arrazoia. Preferenteen inguruko epaien kostuak dagoeneko ordainduta edota hornituta daudela dio txostenak, baina arrisku potentzial berrien azaleratzeaz ohartarazten du. Eta bi gai aipatzen ditu: maileguen eraketa gastuak eta IRPH indizea. Txostenaren arabera, bi gai hauen inguruko etorkizuneko epaiek “kaltetutako banketxe batzuen errentagarritasunari eragin ahal diezaiokete”.

Estatuko komunikabide askok Europako Batzordearen txostenak IRPHari erreferentzia egin izanda azpimarratu du, eta Europako Epaitegiak gariaren inguruan erabaki zain gaudenez kaltetu asko arduratu egin dira. Uler genezake Batzordea IRPHagatik Espainiako banketxeak zigortzearen ondorioen inguruan ohartarazten ari dela, eta ondorioz banketxeen aldeko kanpaina egiten. Ezin ahaztu daiteke Espainiako estatuak Europako Epaitegiaren aurrean bere burua aurkeztu duela banketxeen alde egiteko eta erabili dituen argudioen artean dagoela IRPHa baliogabetzeak izango lukeen ustezko eragina. Txosten honen aurrean kaltedun asko ezkor izatea ulergarria da, estatu espainiarrean ohituta baikaude botereen arteko banaketa gabeziari eta Epaitegi Goren eta gobernu zentrala (edozein koloretakoa izanda ere) beti banketxeen alde lotsarik gabe egiteari.

Baina ez gaitezen azalean geratu: txostenak ez du esaten IRPHa baliogabetzeak Espainiako sistema finantzarioaren egonkortasuna arriskuan jarriko lukeenik. Eta hori da Espainiako gobernuak erabili duen argudioa IRPHa baliogabetu ezkero honek atzerako eraginik ez izatea eskatzeko. Txostenak dio banketxeen errentagarritasunari eragin ahal diola, ez egonkortasunari ezta bideragarritasunari ezta bere etorkizun edota biziraupenari. Gainera, eragina “kaltetutako banku batzuetara” mugatzen du. Ez sistema finantzarioari, ez banketxe guztiei, ezta kaltetutako banketxe guztiei ere. “Kaltetutako banketxe batzuei” bakarrik. Ez da beraz mezu alarmista bat. IPRHaren klausulak baliogabetzea zerbait sinesgarri bezala hartzen du, gerta daitekeena, eta beraz kaltedunok baikortasunera mugitu behar gaitu.

Ezin ahaztu da Europako Batzordeak ere bere burua aurkeztu duela Europako epaitegiaren aurrean IRPHaren auzian, eta kaltedunon eskubideen alde eta Espainiako Auzitegi Gorenaren irizpidearen aurka egin duela. Gainera, Luxenburgon 2019ko otsailean egin zen ahozko saioan Batzordearen ordezkariak Espainiako ordezkariari behin baino gehiagotan egotzi zion ez zuela frogatu IRPHa baliogabetzeak Espainiako finantza sistemaren egonkortasunari eragingo liokeenik. Txosten honek ez du egoera aldatzen: Europako Batzordeak uste du justiziak kaltedunon alde egin behar duela, ez du uste eragina Espainiako finantza sistemarentzat hilgarria litzakeenik eta beraz lapurtu zaigun guztia itzultzearen alde dago.