IRPHaren aurkako epaiketa berria izango da Europan

IRPHAREN AURKAKO EPAIKETA BERRIA IZANGO DA EUROPAN

MAITE ORTIZ ETA JOSÉ MARÍA ERAUSKINEK BULTZATURIKO GALDERAK ERANTZUTEKO LANEAN ARI DA EUROPAR BATASUNEKO JUSTIZIA EPAITEGIA

DONOSTIAKO LEHEN AUZIALDIKO EPAITEGIAK EUROPAKO EPAITEGIARI HELARAZI ZIZKION GALDEREK AUZITAN JARTZEN DUTE AUZITEGI GORENAK BANKUEN ALDE EGINDAKO INTERPRETAZIOA, ETA BERARIAZ GALDETZEN DUTE HORREN LEGEZKOTASUNARI BURUZ

IRPH STOP GIPUZKOAK USTE DU IRPHAREN AURKAKO BEHIN BETIKO KOLPEA IZAN DAITEKEELA, GORENAREN INTERPRETAZIO MALTZURREI ATEA IXTEAGATIK

Donostia, 2024ko urtarrilaren 26a

Maite Ortiz eta Jose Maria Erauskin abokatu donostiarrek, IRPHaren aurkako borroka judizialean aitzindari eta adituak, aste honetan jakinarazi dute Europar Batasuneko Justizia Auzitegia beste epaiketa bat izapidetzen ari zaiola IRPHari. Zehazki, jakinarazi dute Europako auzitegiak dei egin diela Donostiako Lehen Auzialdiko 8. Epaitegiaren ekimenez hasitako C-300/23 auzian euren iritzia aurkezteko, eta jadanik erantzun dutela.

Beraz, berretsi egiten da Europako auzitegiak beste erabaki bat hartuko duela indize hori hipoteka-maileguetan aplikatzeari buruz.

Europar Batasuneko Zuzenbidearen interpretazioari buruzko galdera aurrejudizialak aurkezteko aukera jurisdikzio-organoen ahalmena da, eta Europako Auzitegiak gatazka bat nola konpondu behar den argitzeko atea irekitzen du. Bide bera jarraitu zuten Ortizek eta Erauskinek IRPHa lehen aldiz Europar Batasuneko Justizia Auzitegira eramateko, eta horren ondorio izan ziren Areto Nagusian 2019ko otsailaren 25ean egindako ikustaldia eta 2020ko martxoaren 3ko epaia. Kasu honetan, Eva Cerón epaileak aurkeztu ditu auziak, IRPH aplikatzeagatik Kutxabanken aurka jarritako demanda baten testuinguruan.

Europako Auzitegi batek IRPHari buruzko epaia eman zuen lehen aldi haren ondoren, auzitegi berak gutxienez hiru aldiz ebatzi ditu erabakiak. Horietan guztietan, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak arrazoia eman die kontsumitzaileei, eta haien interesen aldeko irizpideak ezarri ditu. Hala interpretatu dute auziak goratu dituzten epaileek, eta europatik jasotako erntzunak aztertu ondoren kasu guztietan ebatzi dute IRPH klausula abusuzkoa dela. Espainiako Auzitegi Gorenak, ordea, Luxenburgotik jasotako jarraibideen interpretazio maltzurra eginez, IRPH klausula guztiak baliozkotzeko irizpide bat aplikatzen du, kontratua aztertu ere egin gabe. Horrek prebarikazio-salaketak eragin ditu, eta abokatu talde ospetsu batek kereila bat jarri du.

Eva Cerón epaileak aurkeztutako galderek Espainiako Auzitegi Gorena Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren aurreko epaiei buruz egiten ari den interpretazioa berariaz zehazten dute. Beraz, Europar Batasuneko Justizia Auzitegia ados dagoen edo ez ikusteko balioko dute, eta bankuei eragiten dieten gaietan beste askotan bezala, Europako auzitegiak berriro zuzendu lezake Espainiako Gorena.

IRPH Stop Gipuzkoatik oso balorazio positiboa egiten dugu ekimenari buruz, eta uste dugu Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak planteatutako gaiei emandako erantzunek behin betiko kolpea eman diezaioketela IRPHari, Gorenaren interpretazio irudimentsu berriei atea itxiko baitiete.

IRPHari buruzko auzi prejudizialak Luxenburgera igortzea albiste ona dela dioen adierazle on bat da Kutxabank aurka agertu zela eta Europari ez galdetzeko eskatu zuela, Gorenak egiten duen interpretazioarekin ados dagoelako. Baina Donostiako epaileak galdetu egin zuen, eta orain baieztatu da Luxenburgo erantzuna prestatzen ari dela.

Cerón epaileak Europako epaitegira igorririko autoa oso ondo oinarrituta dago, eta hainbat xehetasunetan jartzen du arreta: Kutxabankeko kontratuek, beste askok bezala, IRPHaren definizioan alde batera uztea indize hori UTB tipoen batez besteko gisa kalkulatzen dela, eta horrek kontsumitzaileari komisio eta gastuen bikoiztasuna dakarkiola. Gastuen bikoiztasun hori Espainiako Bankuaren zirkular baten xede da. Zirkular horretan, banketxeei ohartarazten zaie beharrezkoa dela IRPHa diferentzial negatibo batekin laguntzea, IRPHari dagozkion maileguak merkatuko prezioaren gainetik egon ez daitezen. Autoak zalantzan jartzen du Kutxabanken fede ona, ez baitu diferentzial negatibo hori aplikatzen, eta, hori gutxi balitz, ez dio kontsumitzaileari jakinarazten bere kontratuak ez duela betetzen Espainiako Bankuaren ohartarazpen hori, eta, beraz, haren mailegua merkatuko batez bestekoa baino garestiagoa izango dela beti. Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak orain argitu beharko du erakundeek kontsumitzaileei jakinarazi behar ote zieten Espainiako Bankuaren ohartarazpen hori izan zela (eta ez zela bete).

Epaileak, gainera, beste ondorio gehigarri bat ere sartu du: IRPHa kalkulatzeko, abusuzkoak izateagatik baliogabetzat jo diren elementuak sartu dira, hala nola kontsumitzaileari egozten zitzaizkion gastu batzuk. Donostiako epaitegiak Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari galdetu dio ea IRPHa kalkulatzeko erabili diren klausulak baliogabetzat jotzearen ondorioz IRPH klausula bera baliogabe deklaratu behar ote den.

Gardentasun-eskakizunei dagokienez, autoak Europako Epaitegiari jakinarazten dio Espainiako Gorenak erabaki duela IRPH klausula guztiek gardentasun-kontrola gainditzen dutela, Europako Auzitegiaren aurreko epaiek eskatutako egiaztapenak egin beharrik gabe, eta hori zuzena den galdetzen du.

Halaber, Gorenaren beste irizpide oso polemiko batzuetan ere jartzen du arreta, hala nola bankuak kontratuan erreferentziazko indizearen definizio osoa sartzeko eta indize horren aurreko bilakaerari buruzko informazioa emateko duen betebeharretik salbuestea: epaileak galdetu du ea dispentsa horrek baldintzarik gabekoa eta erradikala izan behar duen, Gorenak baieztatzen duen bezala, edo, aitzitik, antzeko informazioa edo baliokidea eman zela egiaztatzera baldintzatuta egon behar duen. Era berean, Espainiako araudiari muzin egiteko arrazoirik ba ote dagoen ere galdetu da, araudi horrek berariaz behartzen baitu informazio hori ematera.

Epaileak Gorenaren kontraesanen berri eman du. Horren arabera, zoru-klausularen gardentasunik ezak klausula abusuzkoa dela ondorioztatzea dakar, baina berdina ez da aplikagarri IRPHarentzat. Izan ere, gogora dezagun Gorenak ezarri zuela, gardentasunik ez izan arren, IRPH klausula ez dela gehiegizkoa. Galdera baliagarria izango da Europak itxurazko kontraesan hori berrikusteko.

Ortiz eta Erauskinek Europara igorririko erantzuna:

Click to access OBSERVACIONES-AL-TJUE-IRPH.pdf